W auli płockiego Ratusza rozmawiano na temat nowotworów u kobiet. Panie dostały dwie różne piersi do zbadania. - Oj, ciężko się szuka guzka – komentowały, uciskając gumową powierzchnię fantomu.
Przed rakiem można przynajmniej spróbować uciec - z takiego założenia wychodzą specjaliści z Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, którzy we wtorek rozmawiali na ten temat w płockim Ratuszu.
Ryzyko zachorowania można zmniejszyć, kilka trików: unikamy soli kuchennej, zmniejszamy spożycie alkoholu, czerwonego mięsa i wędlin, dołączamy do naszej diety warzywa, owoce (co najmniej pięć porcji) i zbożowe, pełnoziarniste produkty, a do tego ćwiczymy minimum przez 30 minut dziennie. Waga naszego ciała powinna być na stałym poziomie. Według badań nadmiar tkanki tłuszczowej prowadzący do nadwagi zwiększa ryzyko wielu rodzajów raka, w tym macicy i piersi (głównie u kobiet po menopauzie).
Wieloletnie palenie papierosów, stosowanie antykoncepcji czy nawet duża liczba porodów mogą wpłynąć na rozwój raka szyjki macicy. Stan przednowotworowy, jak i nowotworowy da się wykryć za pomocą bezbolesnego badania cytologicznego z wykorzystaniem wziernika i szczotki cytologicznej. Wymaz pobiera ginekolog lub położna i nakłada na szkiełko cytologiczne, aby zbadać komórki pod mikroskopem. Dla pacjentki badanie potrwa tylko chwilę. Trzeba jednak pamiętać, aby nie zgłaszać się na badanie w dniu menstruacji, a najlepiej zrobić to cztery dni później lub nie później niż na cztery dni przed miesiączką. Również między badaniem ginekologicznym a cytologią powinien upłynąć co najmniej jeden dzień. Każda z kobiet między 25. a 59. rokiem życia powinna zdecydować się na takie badanie raz na trzy lata.
Z mammografią jest nieco inaczej. W tym przypadku wykorzystuje się promienie rentgenowskie, aby wykryć nowotwór już we wczesnym stadium choroby. W trakcie badania wykonuje się dwa zdjęcia każdej piersi. Gdyby wynik okazał się negatywny, na kolejne badanie warto zgłosić się w ciągu dwóch lat. Przy pozytywnym konieczna jest dalsza diagnostyka. Nowotwór piersi najczęściej dotyczy pań w wieku 50-69 lat. Jeśli mamy kogoś z rodziny chorego na raka piersi, koniecznie należy wybrać się na mammografię i to jak najszybciej. Otyłość, niewłaściwa dieta, hormonalna terapia zastępcza, wszystkie te czynniki potęgują konieczność profilaktycznych badań. Tym bardziej, że jak ostrzegano w czasie spotkania w Ratuszu, chorują coraz młodsze kobiety. Obecnie poddaje się badaniu prawie połowa płocczanek. W przypadku regularnej mammografii ewentualny guz może mieć wielkość 3 mm. U kobiet, które przymykają oko na samobadanie, to już 21 mm. Przy zupełnym zlekcewżeniu sprawy nawet 40 mm!
Na początek warto zostać specjalistką od własnego ciała i dowiedzieć się co nieco na temat budowy piersi. W środku znajdują się liczne zraziki i przewody stanowiące około 15-20% gruczołu piersiowego, tkanka tłuszczowa, mięśniowa i włóknista. W młodych pań przeważa tkanka gruczołowa, z wiekiem proporcje zmieniają się na rzecz tkanki tłuszczowej.
Kolejny krok polega na opanowaniu tajników samobadania (najlepiej rozpocząć je w wieku 18-20 lat). Zgodnie z pierwszą zasadą, należy to robić regularnie i najlepiej tuż po miesiączce (po menopauzie trzeba sobie wybrać jeden dzień w miesiącu). W danym dniu stajemy przed lustrem. Koniecznie zwracamy uwagę, czy coś się nie zmieniło w kształcie piersi, ich wielkości czy w kolorze skóry. Najpierw opuszczamy swobodnie ręce wzdłuż ciała, potem unosimy je do góry i zakładamy za głowę. Dalej należy oprzeć mocno ręce na biodrach i pochylić tułów do przodu. Uciskamy brodawkę celem sprawdzenia, czy nie leci z niej jakaś wydzielina. Jeśli tak, czas na wizytę u lekarza. Następnie kładziemy płasko na skórze piersi trzy opuszki palców. Nie odrywamy, tylko uciskamy, jak przy wmasowywaniu balsamu. Stopniowo zataczamy coraz mniejsze kręgi, aż dotrzemy do brodawki i szukamy zgrubienia lub guzka (nie każdy oznacza raka, ale z pewnością wymaga diagnostyki). Warto powtórzyć badanie na leżąco. Zgrubień i guzków szukamy również w okolicy pachy.
W Płocku rozsyłane są darmowe zaproszenia na cytologię wykonywaną w szpitalu na Winiarach w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyk i Wczesnego Wykrywania Szyiki Macicy.
Fot. Karolina Burzyńska/Portal Płock
