Przepis od lat jest martwy. Samorządy domagają się zmian

Brak meldunku – korzyści dla dłużników, straty dla społeczeństwa

W marcu 2025 roku Śląski Związek Gmin i Powiatów opublikował oficjalne stanowisko, w którym zwrócił się do rządu o przywrócenie sankcji za brak meldunku. Samorządowcy wskazują, że brak obowiązkowego meldunku prowadzi do poważnych problemów administracyjnych, takich jak wysyłanie tytułów wykonawczych na nieaktualne adresy, co skutkuje umorzeniem postępowań i niemożliwością ściągania długów.

Niepełna ewidencja meldunkowa pozwala dłużnikom unikać odpowiedzialności finansowej. Znikając z systemu, osoby te uniemożliwiają komornikom i urzędnikom skuteczne prowadzenie egzekucji. Procesy egzekucyjne trwają długo i przynoszą znikome rezultaty, co w efekcie obciąża całą społeczność. Dla komorników brak dokładnych danych adresowych jest poważnym utrudnieniem. Każde pismo zwrócone z adnotacją „adresat nieznany” to stracony czas i środki, co opóźnia proces egzekucji.

Brak meldunku to nie tylko problem administracyjny, ale także społeczny. Osoby niezameldowane często napotykają trudności w dostępie do podstawowych usług, takich jak opieka zdrowotna czy edukacja, a także tracą możliwość głosowania w wyborach. Z drugiej strony, korzystają z zasobów lokalnych gmin, nie wnosząc odpowiednich opłat, co destabilizuje finanse publiczne.

Zasady meldunku w Polsce

Obowiązek meldunkowy w Polsce wciąż dotyczy każdego obywatela. Osoby niepełnoletnie są meldowane przez rodziców lub opiekunów. Proces meldunkowy można przeprowadzić osobiście w urzędzie, przez pełnomocnika lub online, wykorzystując profil zaufany lub podpis elektroniczny.

Aby się zameldować, należy dostarczyć formularz zgłoszeniowy, dowód osobisty lub paszport oraz dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu. Cała procedura jest bezpłatna. Dodatkowo, przy meldunku na pobyt stały, obywatel otrzymuje bezpłatne zaświadczenie.

Obawy o inwigilację – czy meldunek to narzędzie kontroli?

W związku z apelem o przywrócenie sankcji pojawiły się kontrowersje. Część osób obawia się, że meldunek stanie się narzędziem inwigilacji obywateli. Istnieją również obawy, że osoby, które nie spełnią obowiązku meldunkowego, będą traktowane jak przestępcy.

Prawnicy, organizacje ochrony prywatności oraz przedstawiciele organizacji obywatelskich zwracają uwagę na to, że sankcje mogą dotknąć najbardziej wrażliwe grupy społeczne, takie jak osoby bezdomne lub znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej. Ponadto, nowoczesne technologie mogą umożliwiać skuteczne prowadzenie rejestrów bez konieczności wprowadzania przymusowych środków.

Meldunek jako fundament sprawnego państwa?

Zwolennicy przywrócenia sankcji podkreślają, że posiadanie aktualnych danych adresowych jest kluczowe dla sprawnego funkcjonowania administracji państwowej. Meldunek jest niezbędny do organizowania wyborów, planowania usług publicznych, prowadzenia egzekucji oraz utrzymania porządku w ewidencji. Bez tych danych zarządzanie gminami i realizowanie podstawowych funkcji państwa stałoby się niezwykle utrudnione. Dlatego ich zdaniem przywrócenie sankcji to konieczność, a nie środek represyjny.