Osada w Biskupinie, tężnie w Ciechocinku, kopalnia soli w Wieliczce, Jasna Góra w Częstochowie, stocznia w Gdańsku, zamek w Malborku, historyczny zespół miasta w Warszawie... A także Wzgórze Tumskie, jako pomnik historii. Jak dotąd status przyznano ponad stu obiektom w Polsce. To najwyższa ranga, ustanawiana przez prezydenta kraju w specjalnym rozporządzeniu na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Najbardziej niesamowite i ważne miejsca w Polsce i wyjątkowa seria, która przedstawia te poszczególne lokalizacje widzom programu TVP Kultura. Podąża z kamerą szlakiem niezwykłych miejsc - zabytków o szczególnym znaczeniu dla naszego kraju.
8 września 2019 r. była 25. rocznica wpisania pierwszych piętnastu obiektów na listę pomników historii. Tego dnia rozpoczęto emisję serii filmów „Szlakiem miejsc niezwykłych – Pomniki Historii”. Wstępnie zaplanowano 22 odcinki. Twórcy serii odwiedzili tak wyjątkowe i warte zobaczenia miejsca jak m.in. uzdrowisko z zespołem tężni w Ciechocinku, stadnina koni w Janowie Podlaskim, zespoły klasztorne i opactwa na Świętym Krzyżu i w Tyńcu, zespoły architektoniczne i staromiejskie, jak Sandomierz czy Stary Sącz, a także liczne obiekty sakralne, zamkowe i parkowe w Białymstoku, Brzegu, Jaworze, Koszutach, Kwidzynie, Lidzbarku Warmińskim, Oleśnie, Nieborowie, Pułtusku, Rogalinie, Szalowej i Wiślicy, Wzgórze Tumskie w Płocku.
- W kolejnym odcinku będziemy sprawdzać, czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Płock. Płock należy do najstarszych i najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce określanych w XI w. przez Galla Anonima jako: sedes regni principalis, czyli ośrodki, w których rezydowali władcy. Czas szczególnego znaczenia Płocka przypadł na rządy Władysława I Hermana oraz jego synów Zbigniewa i Bolesława III Krzywoustego. Gród stał się wówczas główną rezydencją monarszą w kraju, jednocześnie miejscem fundacji książęcych i kościelnych, a katedra płocka nekropolią władców. Po podziale dzielnicowym dokonanym testamentem Krzywoustego, Płock utrzymał się jako stolica Mazowsza - księstwa dzielnicowego i miejsce wiecznego spoczynku kolejnych książąt mazowieckich.
Odcinek wyreżyserował Tomasz Drozdowicz. Emisja 24 listopada o godz. 17.00. Film powstał przy współpracy Narodowego Instytutu Dziedzictwa i TVP Kultura. Potrwa krótko - 7 minut. Gdyby ktoś był zainteresowany wcześniejszymi odcinkami serii, można je obejrzeć na plalformie vod.tvp.pl.
Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Do dziś to najwyższe wyróżnienie nadano 105 zabytkom. Z każdym rokiem lista staje się dłuższa. Znajdują się na niej obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Do elitarnego grona pomników historii mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.
