Duża reforma w NFZ. Kolejki do lekarzy wreszcie się skrócą?

Od 2 maja 2025 roku obowiązuje nowe zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Choć przepisy weszły już w życie, skutki finansowe będą odczuwalne dopiero od 1 listopada – świadczenia zaczną być wówczas rozliczane na nowych zasadach. Mimo to, przygotowania do wdrożenia zmian należy rozpocząć już teraz.

Priorytet: wizyty pierwszorazowe

Główna zmiana w nowym modelu finansowania dotyczy promowania tzw. wizyt pierwszorazowych. NFZ chce zwiększyć dostępność dla pacjentów, którzy po raz pierwszy zgłaszają się do poradni w danym zakresie specjalistycznym. Jak tłumaczy Fundusz, to właśnie podczas pierwszego kontaktu zapadają najistotniejsze decyzje dotyczące diagnostyki i leczenia.

Placówki, które w danym kwartale zwiększą liczbę takich wizyt o co najmniej 3 punkty procentowe w porównaniu z rokiem poprzednim, zostaną premiowane. Natomiast te, które nie spełnią tego warunku, będą rozliczane według zredukowanej stawki – „w przypadku braku realizacji wskaźnika wzrostu świadczeń pierwszorazowych w danym kwartale, przez trzy kolejne miesiące stosuje się rozliczenie według wartości 75% stawki”.

Reforma obejmie ponad 20 specjalizacji

Nowe zasady rozliczeń będą miały zastosowanie jedynie w wybranych dziedzinach medycyny – przede wszystkim tam, gdzie występują najdłuższe kolejki do specjalistów. Na liście znajduje się ponad 20 specjalności, w tym:

• diabetologia

Wybór specjalizacji nie był przypadkowy – uwzględniono zarówno średni czas oczekiwania, jak i znaczenie danej dziedziny w leczeniu chorób przewlekłych.

Które świadczenia zostaną wyłączone?

Nie wszystkie wizyty będą rozliczane według nowego systemu. Z rozliczeń kwartalnych i ocen jakości zostaną wyłączone m.in.:

• świadczenia w ramach szybkiej ścieżki onkologicznej (np. karta DiLO),

Wyłączenia te mają zapobiec ograniczeniu dostępu do świadczeń o szczególnym znaczeniu dla pacjentów.

Świadczenie pierwszorazowe – nowa definicja

Zmieni się również rozumienie pojęcia „wizyty pierwszorazowej”. Do tej pory kojarzono je głównie z jednorazową konsultacją u specjalisty. Nowe przepisy rozszerzają tę definicję – pierwsze świadczenie może obejmować cały ciąg działań diagnostycznych, takich jak: „wywiad lekarski, badanie fizykalne, skierowanie na badania dodatkowe, ocenę wyników badań dodatkowych, analizę dokumentacji medycznej”.

Efektem takiego spotkania ma być decyzja dotycząca dalszego leczenia – kontynuacja w POZ, skierowanie do innego specjalisty, hospitalizacja lub zakończenie leczenia.

Nowe realia pracy poradni

Zmiana modelu rozliczeń zmusza wiele poradni do reorganizacji swojej pracy. Aby spełnić wymogi NFZ, konieczne może być zwiększenie liczby przyjęć dla nowych pacjentów. Może to wiązać się z dodatkowymi etatami, wydłużeniem godzin pracy, a nawet zmianą struktury zatrudnienia.

Dla placówek finansowanych wyłącznie z NFZ, niespełnienie wymogów skutkujące obniżeniem stawek, może oznaczać realne zagrożenie dla płynności finansowej.

Etap przejściowy: ocena placówek od lipca

NFZ zaplanował tzw. okres przejściowy, który obejmie III kwartał 2025 roku – od 1 lipca do 30 września. Dane z tego okresu zostaną porównane z wynikami osiągniętymi w analogicznym kwartale 2024 roku. Będzie to kluczowy element w ocenie efektywności poradni, zanim zacznie obowiązywać nowy system rozliczeń na pełną skalę.

Pacjent zyska na reformie?

NFZ przekonuje, że na zmianach skorzystają przede wszystkim pacjenci. Celem jest skrócenie czasu oczekiwania na pierwszą wizytę – obecnie to średnio 90 dni. Kompleksowe podejście do pierwszego kontaktu ze specjalistą ma pozwolić na szybsze rozpoznanie problemu i skuteczniejsze leczenie.

- Świadczenie może obejmować wywiad lekarski, badanie fizykalne, skierowanie na badania dodatkowe, ocenę wyników badań dodatkowych, analizę dokumentacji medycznej – przypomina NFZ w zarządzeniu.