Woda w kolanie to inaczej wysiękowe zapalenie stanu kolanowego. Pierwsza nazwa jest potoczna i wynika z charakterystycznego odczucia towarzyszącego zjawisku. O wodzie w kolanie słyszał z pewnością ten, kto na swoim koncie ma przebyty uraz stawu kolanowego lub osoby związane w pewien sposób ze sportem. Woda w kolanie bowiem pojawia się po przebytym urazie w obrębie stawu kolanowego w wyniku różnych uszkodzeń, np. o podłożu mechanicznymi charakterze: przewlekłym lub urazowym, czyli w wyniku nagłego wypadku, niekontrolowanego ruchu w stawie, często wymuszonego czynnikami zewnętrznymi i wykraczającego poza anatomiczny zakres ruchu w tym stawie.
Przyczyny wody w kolanie
Woda w kolanie to patologia budowy stawu, której bezpośrednią przyczyną jest przeciążenie struktur stawowych . Jak wiadomo, staw składa się z minimum 2 powierzchni kostnych kontaktujących się ze sobą poprzez chrząstkę i szczelinę, w której znajduje się maź stawowa, a ruch tego stawu kontrolowany jest przez więzadła stawowe znajdujące się w torebce stawowej, która otacza i ochrania cały staw. W wyniku urazu czy przeciążenia stawu błona maziowa ulega podrażnieniu. Uruchomienie mechanizmów obronnych i regeneracyjnych stawu polega na zwiększeniu produkcji cieczy ponad normę. Ciecz wydostaje się poza powierzchnie trące i powoduje powstanie stanu zapalnego i wysięku płynu, co ogranicza ruchomość stawu.
Do głównych przyczyn wody w kolanie zalicza się:
- Nagłe urazy, np. sportowe,
- Kontuzje, w wyniku których uszkadzają się łąkotki i więzadła,
- Inne choroby, których woda w kolanie jest objawem, np.: dna moczanowa, torbiele, choroby zapalne kości i stawów
- Siły ściskające staw kolanowy spowodowane otyłością,
- Brak aktywności fizycznej.
Czym objawia się woda w kolanie?
Objawy wody w kolanie zależą od charakteru przyczyny, która spowodowała zjawisko. Tak wiec jeśli powodem wody w kolanie okazała się kontuzja to towarzyszyć jej będą typowe kontuzyjne objawy takie jak: ból, pieczenie, ograniczenie ruchomości stawu, wysięk płynu przeradzający się w obrzęk, tkliwość w obrębie stawu, powstanie zapalnego i wzrost temperatury ciała w obrębie stawu a także zwiększający się, zwłaszcza przy próbie ruchu, ból. Z drugiej strony utrata funkcjonalności stawu prowadzi do uczucia sztywności stawu, gdyż próba nawet minimalnego zgięcia i prostowania kończy się ogromnym bólem.Ponadto woda w kolanie może być źródłem licznych siniaków w bolącym miejscu.
Powikłania wody w kolanie
Nieleczona woda w kolanie ogranicza jego ruchomość. Akceptacja tego stanu i życie z dolegliwością tworzy nowe, patologiczne wzorce ruchowe, prowadzi do degeneracji tkanek okalających i współtworzących staw. Upośledzeniu ulega sposób poruszania się, a z czasem zmiana wzorca cyklu chodu. Takie zaburzenia wpływają nie tylko na staw ale na cały układ szkieletowo-mięśniowy i prowokuje redystrybucję sił oddziałujących na struktury mięśniowo-stawowe, co w dalszym etapie prowadzi do zwyrodnienia tych struktur.
Leczenie wody w kolanie
Leczenie zaczyna się od postawienia diagnozy. Pomaga w tym zdjęcie rentgenowskie oraz badanie palpacyjne. Jeśli potwierdzono obecność wody w kolanie, wszczyna się dokładniejsze badania, takie jak USG. Pozwala to na określenie przyczyny zjawiska. Leczenie wody w kolanie ma w pierwszej kolejności charakter objawowy a następnie obejmuje usuwanie przyczyny. Obrzęk niweluje się poprzez umieszczenie stawu powyżej biodra, co pozwoli na grawitacyjny odpływ płynów ustrojowych. Dodatkowo stosuje się kompresy chłodzące, redukujące opuchliznę. Pomocne w tym celu będą: lód oraz okłady octowe lub z arniki. Zimno zmniejsza temperaturę obrzęku, łagodzi stan zapalny, obkurcza naczynia krwionośne i zmniejsza obrzęk.
Możliwa jest też sytuacja zaawansowanego stadium wody w kolanie, z obecności której pacjent mógł przez długi czas nie zdawać sobie sprawy. Taki stan wymaga przeprowadzenia punkcji w kolanie, dzięki której nadmiar płynu zostanie odessany. Następnie sprawdza się, czy pojawienie się płynu nie było efektem złamania, zwichnięcia czy skręcenia. Płyn bada się pod kątem konsystencji i koloru. Gęsty i żółty płyn wskazuje na rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów. Z kolei czerwone zabarwienie płynu sugeruje, że zostały uszkodzone naczynia wewnątrzstawowe.
Niwelowanie przyczyny polega na pobraniu punkcji i zbadaniu płynu, którego skład wskaże lub wykluczy potencjalną chorobę będąca powodem zjawiska. Jeśli woda w kolanie wiąże się z dodatkowymi schorzeniami takimi jak np.: zerwanie więzadeł niezbędna będzie dodatkowo rehabilitacja łagodząca stan zapalny a następnie prowadząca do odzyskania dawnej ruchomości stawu. Jeśli w badaniach zaobserwuje się infekcję, zazwyczaj wdraża się spersonalizowana farmakoterapię.