Temat pedofilii, także w Kościele Katolickim, jest coraz częściej podnoszony w mediach głównego nurtu. Głośno o nadużyciach w Kościele zrobiło się po emisji filmu braci Sekielskich "Tylko nie mów nikomu". Twórcy filmu nie skupili się wyłącznie na ujawnieniu księży-pedofilów, ale też problemenie unikania kary i tuszowania spraw. Przez 2 lata produkcję na YouTubie wyświetlono ponad 24 mln razy.
Diecezja Płocka mierzy się tematem nadużyć w Kościele. W 2019 roku biskup Piotr Libera spędził pół roku w zakonie kamedułów w ramach pokuty za grzechy Kościoła. 2 lata później Diecezja, której jest zwierzchnikiem, wydała raport obejmujący lata 2007-2021. To właśnie w maju 2007 roku bp. Libera został mianowany przez Benedykta XVI biskupem diecezajalnym diecezji płockiej. Jak wskazują twócy raportu, wcześniej nawet nie gromadzono stosownych dokumentów, nie odbył się także żaden proces.
- [...] po raz kolejny mocnym głosem muszą wybrzmieć słowa przeprosin za rany zadane dzieciom i młodzieży, którzy zostali wykorzystani seksualnie przez niektórych duchownych diecezji płockiej. Choć dramat wykorzystania seksualnego dokonuje się we wszystkich grupach społecznych, zawodowych, wiekowych, to jego oblicze jest szczególnie odrażające, gdy czynią to osoby duchowne i konsekrowane. Wtedy Kościół, który został powołany, by być znakiem zbawienia w świecie, traci swoją wiarygodność, przestaje być autorytetem moralnym i duchowym, a pasterze powołani do duchowej troski nad powierzonymi im ludźmi czy to z powodu swoich zaburzeń, czy niemoralnego stylu życia, stają się narzędziem w ręku szatana - czytamy we wstępie.
Jako cele raportu wskazano oczyszczenie i uzdrowienie wspólnoty Kościoła, poinformowanie wiernych o rozmiarach tragedii, a także zbudowanie spójnego systemu prewencji i właściwego reagowania na sytuacje wykorzystywania małoletnich.
Czytaj więcej: Biskup Libera: Wydałem wojnę księżom-przestępcom
Postępowania
Jak czytamy w raporcie, 1. informacja o nadużyciach na terenie Diecezji Płockiej została przekazana do Kongregacji Nauki Wiary 14 marca 2007 r., a 1. zgłoszenie bp. Libera wysłał 8 kwietnia 2008 roku.
- W latach 2007-2021 strona kościelna otrzymała 20 zawiadomień o możliwości wykorzystania seksualnego osób małoletnich przez niektórych duchownych inkardynowanych do diecezji płockiej. W 10 przypadkach zapadł wyrok w sądzie kościelnym, 5 uznano za niepotwierdzone, 5 jest nadal badanych - czytamy w raporcie.
Kuria wylicza, że skazani księża stanowią niewiele ponad 1 proc. księży w Diecezji Płockiej (przez ostatnich 10 lat w diecezji pracowało ok. 900 księży). Do prokuratury przekazano 15 zawiadomień - 10 spraw umorzono lub odmówiono wszczęcia postępowania, w 4 wystosowano akt oskarżenia, a 1 sprawa wciąż jest badana.
- Należy podkreślić, że w 4 przypadkach, mimo umorzenia sprawy przez prokuraturę, stro-na kościelna przeprowadziła procesy karno-administracyjne, w których zapadły wyroki ska-zujące. W 2 przypadkach sprawców wydalono ze stanu duchownego, w pozostałych 2 nało-żono środki karne w postaci zakazu kontaktu z małoletnimi - czytamy w raporcie.
Jakie przestępstwa popełniali duchowni? Na 10 zakończonych spraw 1 dotyczyła posiadania i rozpowszechniania pornografii z udziałem dzieci, 4 księży obcowało płciowo z małoletnimi (5 ofiar), a 5 pozostałych spraw dotyczyło innych czynności seksualnych.
- Ofiarami najczęściej były dzieci, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej, ro-dzinnej albo były w stosunku zależności lub zaufania wobec sprawców. Kontakt z poszkodowanymi sprawcy nawiązywali pod pretekstem działań duszpasterskich, a najczęstszym miejscem popełnienia czynu karalnego było mieszkanie duchownego. Dwóch duchownych popełniło przestępstwa podczas wyjazdów organizowanych dla dzieci i młodzieży.
Sprawcy preferencyjni manipulowali małoletnimi, byli także zapraszani na uroczystości rodzinne, gdzie budowali zaufanie wśród rodziców i bliskich. Z kolei sprawcy niepreferencyjni zwyklie nie nawiązywali kontaktu z rodziną, choć zazwyczaj dobrze znali swoje ofiary.
Pierwszy zawiadomienie złożone w Diecezji Płockiej przypada na 1980 rok i dotyczy wówczas 25-letniego kapłana. Przeważnie sprawcy mieli ok. 30 lub niewiele ponad 40 lat.
- W chwili popełnienia przestępstwa 2 sprawców było proboszczami, 6 wikariuszami, pozostali pełnili funkcje w instytucjach diecezjalnych. W ramach dochodzenia wstępnego lub nakazem wyroku sądu kościelnego, wszyscy sprawcy zostali poddani diagnozie psycholo-giczno-seksuologicznej, a 8 podjęło długoterminową terapię. Problemem współistniejącym z zaburzeniami sfery seksualnej było uzależnienie od pornografii (na różnym poziomie). U żadnego ze sprawców nie zdiagnozowano uzależnienia od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.
Ofiary
Raport wskazuje, że ofiarami częściej byli chłopcy. Z 15 zgłoszeń 11 dotyczy chłopców, a 4 dziewcząt. 4 ofiary nie miały ukończonych 15 lat. Najmłodsze ofiary to 11-letnia dziewczynka i 12-letni chłopiec. Średni wiek ofiary to 15,3 lat.
- Ze względu na wiek ofiar można przypuszczać, że w 2 przypadkach czyny były skutkiem pedofilii, w pozostałych przypadkach prawdopodobnie mamy do czynienia z innymi zaburzeniami seksualnymi, np. efebofilią [efebofil chce nawiązać relacje dużo młodszymi, często wkraczającymi w wiek dojrzewania osobami - red.]
Księża
W 2 przypadkach Kongregacja Nauki i Wiary uznała, że zarzuty uległy przedawnieniu, choć polecono nałożenie zakazu kontaktu z małoletnimi. Jeden ze sprawców porzucił stan kapłański, w jednym z przypadków sprawca zmarł przed rozpoczęciem dochodzenia wstępnego. 2 sprawców wydalono ze stanu kapłańskiego, 1 otrzymał dożywotni zakaz kontaktu z małoletnimi, a 5 czasowy zakaz kontaktu z małoletnimi.
Prokuratura
Jak już wspominaliśmy, prokuratura otrzymała w tym czasie 15 zgłoszeń dotyczących 13 księży. 11 zgłoszeń podchodziło od strony kościelnej, 2 od osób pokrzywdzonych lub ich bliskich, 1 postępowanie zostało wszczęte z urzędu, a w 1 przypadku to kapłan wniósł prywatne oskarżenie przeciw osobie składającej zawiadomenie.
W 10 przypadkach prokuratura odmówiła wszczęścia postępowania.
- Zazwyczaj czyniła to z powodu przedawnienia lub wieku ofiary (powyżej 15. roku życia). Należy podkreślić, że diecezja płocka od 13 lipca 2017 r., czyli od nowelizacji przepisów Kodeksu Karnego penalizujących nadużycia seksualne wobec małoletnich, przekazuje prokuraturze wszystkie zgłoszenia dotyczące osób poniżej 18 roku życia - wskazuje raport.
W sądach powszechnych zapadły 2 wyroki skazujące:
- za posiadanie i rozpowszechnianie pornografii dziecięcej kapłan otrzymał wyrok 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na 5 lat oraz zakaz pracy wychowawczej na 2 lata,
- za doprowadzenie do obcowania płciowego z małoletnią kapłan został skazany na 2 lata pozbawienia wolności i grzywnę.
Pomoc ofiarom
Diecezja wskazuje, że 24 października 2007 roku został powołany "Zespoł ds. nadużyć moralnych osób duchownych w diecezji płockiej", w 2013 roku przekształcony w zespół "Ku uzdrowieniu i odnowie".
- Należą do niego specjaliści z różnych dziedzin: prawnicy, seksuolodzy i psycholodzy, są to zarówno osoby świeckie, jak i duchowne. Zespół spotyka się kilka razy w roku i wspomaga biskupa płockiego w podejmowaniu decyzji dotyczących wspierania osób pokrzywdzonych i budowania strategii prewencyjnej. Gremium to analizuje również bieżące zgłoszenia oraz czuwa nad właściwym nadzorowaniem sprawców.
Od października 2016 roku jest także delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży, który przyjmuje zgłoszenia. Od października 2017 jest także duszpasterz, który ma wspomagać ofiary nadużyć seksualnych.
- Udziela on duchowej i psychologicznej pomocy zarówno ofiarom, jak i ich rodzinom. Uczestniczył też w spotkaniach ze wspólnotami parafialnymi, w których doszło do przestępstwa.
Diecezja wskazuje, że ofiary nadużyć seksualnych otrzymały od Kurii pomoc: psychologiczną, medyczną, prawną, materialną oraz duchową.
- Pomoc materialna diecezji dotyczyła pokrycia kosztów związanych z długotrwałą terapią specjalistyczną, pomocą prawną ofierze i wsparcia w wydatkach związanych z edukacją osoby pokrzywdzonej. Wszystkim ofiarom oraz członkom ich rodzin zaproponowano również wsparcie terapeutyczne. Skorzystało z niego 5 osób – trzy ofiary oraz dwoje rodziców.
Księża
Od października 2017 roku w Diecezji Płockiej jest także funkcja kuratora, który ma nadzorować sprawców i pilnować by przestrzegali zaleceń w ograniczeniu posługi kapłańskiej.
- Kurator pomaga sprawcy w zrozumieniu skutków popełnionego przestępstwa, uznania własnej odpowiedzialności, potrzeby zadośćuczynienia oraz podjęcia właściwych środków pokuty. Zobowiązany jest też do kontaktu ze duchownymi odbywającymi wyrok pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanymi.
Kurator ma także czuwać na procesem resocjalizacyjnym. Wszyscy sprawcy przeszli badania psychologiczne i korzystali z różnych form psychoterapii. Niektóre terapie trwały kilka lat.
Od 2014 roku diecezja płocka prowadzi szkolenia prewencyjne wśród duchownych. Przez 7 lat wzięło w nich udział 1400 osób.
- Analiza zebranego materiału dotyczącego nadużyć seksualnych popełnionych przez nie-których duchownych diecezji płockiej na przestrzeni czternastu lat, ujawnia rzeczywisty roz-miar dramatu osób pokrzywdzonych i ich bliskich. Za każdą ofiarą kryje się konkretna historia zranionego życia, często długie zmaganie z decyzją, by zgłosić przestępstwo władzy ko-ścielnej oraz organom władzy państwowej, powołanym do ścigania tych przestępstw, w końcu doświadczanie długotrwałych skutków głębokiej traumy- czytamy na zakończenie. - Ufamy, że jego publikacja przyczyni się do zmiany świadomości społecznej w postrzeganiu, reagowaniu i zgłaszaniu odpowiednim instytucjom przestępstw seksualnych popełnionych na małoletnich. Wierzymy, że uwrażliwi sumienie duchownych na problem nadużyć seksualnych, zarówno potencjalnych sprawców, jak i tych, którzy z powodu źle poję-tej troski o Kościół bagatelizują ten problem. Wreszcie, że doda odwagi wszystkim tym, któ-rzy jeszcze nie powiedzieli o swoim zranieniu i nadal cierpią z tego powodu.
Pod raportem, przygotowanym na polecenie bp. Libery, podpisali się członkowie zespołu "Ku pokrzepieniu i odnowie":
dr hab. Małgorzata Skórzewska-Amberg
ks. dr Marek Jarosz
ks. dr hab. Mirosław Kosek
adw. Paweł Kowalczyk
mgr Wioletta Konopa-Stelmach
lek. med. Bogdan Stelmach
ks. mgr Maciej Szostak
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.