UE stawia na „wizję zero”
Co roku na drogach państw Unii ginie ponad 20 tysięcy osób. Celem pośrednim jest zmniejszenie tej liczby o połowę do 2030 roku. W ramach strategii wprowadzane są zmiany w systemie badań zdrowotnych kierowców – szczególnie tych w starszym wieku.
Statystyki Komendy Głównej Policji za 2024 rok pokazują, że kierowcy powyżej 60 lat spowodowali 3866 wypadków, w których zginęło 339 osób, a 4327 zostało rannych. Wśród rowerzystów to właśnie seniorzy odpowiadają za najwięcej zdarzeń w porównaniu z innymi grupami wiekowymi.
Pierwotny plan – obowiązkowe badania po 70. roku życia
Komisja Europejska proponowała, aby każda osoba po ukończeniu 70 lat co pięć lat przechodziła badania lekarskie. Brak aktualnego orzeczenia miał skutkować automatyczną utratą prawa jazdy, a negatywny wynik – cofnięciem uprawnień.
Parlament Europejski odrzucił jednak tę wersję, uznając, że mogłaby prowadzić do dyskryminacji starszych kierowców i ograniczać ich mobilność.
Jakie przepisy przyjęto?
W nowym systemie przed uzyskaniem prawa jazdy wymagane będzie badanie lekarskie lub wypełnienie formularza samooceny. Kierowca sam oceni swoją zdolność do prowadzenia pojazdu, a poszczególne kraje zdecydują, czy to wystarczy, czy będą obowiązkowe dodatkowe badania – np. wzroku i układu krążenia.
Starzejące się społeczeństwo a bezpieczeństwo
Europa starzeje się szybko – w 2050 roku połowa mieszkańców będzie mieć co najmniej 50 lat, a liczba osób po 80. roku życia wzrośnie z 90 do ponad 400 milionów. W Polsce proces ten przebiega jeszcze szybciej – już w 2030 roku liczba osób w wieku emerytalnym znacznie się zwiększy.
– Nie ma precyzyjnego wieku, w którym należy przestać prowadzić pojazd, ale wraz z wiekiem u większości ludzi obniża się sprawność psychofizyczna
– mówi dr Ewa Odachowska-Rogalska z Instytutu Transportu Samochodowego. – Zmniejsza się wrażliwość układu nerwowego, pogarsza się widzenie, słuch i zdolności reakcji. Osoby po 75. roku życia charakteryzują się nawet dwukrotnie dłuższym czasem reakcji w porównaniu do osób młodszych – podkreśla.
Jak starsi radzą sobie za kierownicą?
Ekspertka zaznacza, że seniorzy częściej mają problem z oceną pierwszeństwa przejazdu, co zajmuje im o połowę więcej czasu. Zawężone pole widzenia, słabsze postrzeganie kontrastu i trudności w ocenie odległości sprzyjają błędom, które mogą kończyć się wypadkami.
Sytuacja w Polsce
Obecnie w Polsce kierowcy niezawodowi przechodzą badania lekarskie tylko podczas uzyskiwania prawa jazdy lub po poważnych wykroczeniach, takich jak przekroczenie punktów karnych, jazda po alkoholu czy spowodowanie wypadku.
– Badania psychologiczne mogą skłaniać do autorefleksji, wskazywać sposoby rekompensowania braków i wpływać na bezpieczeństwo – tłumaczy Odachowska-Rogalska. – Świadomy kierowca może dostosować jazdę, np. zmniejszając prędkość czy unikając tras w godzinach szczytu. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby badanie osób chorych, zagrożonych np. demencją – dodaje.
Co dalej?
Nowe regulacje pozwalają państwom członkowskim samodzielnie zdecydować, czy wprowadzą obowiązkowe badania, czy pozostaną przy systemie samooceny. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa i rosnącą liczbą starszych kierowców temat będzie wracał coraz częściej.
Komentarze (0)