Niektóre grupy pacjentów mają ustawowe prawo do wizyty poza kolejnością. Oznacza to, że jeśli zgłoszą się do placówki medycznej, ta ma obowiązek przyjąć ich tego samego dnia, a jeśli to niemożliwe – wyznaczyć najbliższy możliwy termin wizyty. Zasada dotyczy zarówno przychodni, jak i szpitali działających w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.
W przypadku opieki specjalistycznej przepisy są równie jednoznaczne – świadczenie powinno być udzielone w ciągu siedmiu dni roboczych od momentu zgłoszenia. Pacjenci uprawnieni do takiego trybu nie są zapisywani na standardową listę oczekujących.
Kto może skorzystać z pierwszeństwa
Prawo do leczenia poza kolejnością przysługuje osobom, które z różnych powodów uznano za szczególnie narażone lub zasłużone. Wśród nich są m.in.:
- Kobiety w ciąży, które mają gwarancję natychmiastowego dostępu do świadczeń zdrowotnych;
- Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi oraz Zasłużeni Dawcy Przeszczepu;
- Inwalidzi wojenni, inwalidzi wojskowi i kombatanci;
- Dawcy krwi, którzy oddali co najmniej trzy donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po przebyciu COVID-19 w czasie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego (od 14 marca 2020 r.);
- Żołnierze zastępczej służby wojskowej oraz osoby deportowane do pracy przymusowej;
- Działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych;
- Żołnierze zawodowi korzystający ze świadczeń w placówkach podległych Ministrowi Obrony Narodowej;
- Weterani poszkodowani oraz uprawnieni żołnierze i pracownicy, u których stwierdzono co najmniej 30 proc. uszczerbku na zdrowiu;
- Dzieci i młodzież do 18. roku życia, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałą w okresie prenatalnym lub podczas porodu;
- Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub wymagające stałej opieki drugiej osoby.
Krajowa lista oczekujących na przeszczepy – wyjątkowe prawo
Szczególnym przypadkiem są pacjenci zakwalifikowani do krajowej listy oczekujących na przeszczepy. Ich sytuacja jest traktowana priorytetowo ze względu na charakter leczenia. Czas odgrywa tu kluczową rolę, dlatego prawo gwarantuje im dostęp do świadczeń medycznych bez czekania.
Aby skorzystać z tego uprawnienia, pacjent musi posiadać dokument potwierdzający wpis na listę, wydany przez ośrodek transplantacyjny.
Szpital i SOR – jak wygląda pierwszeństwo w nagłych przypadkach
Nieco inaczej zasady te wyglądają w szpitalnych oddziałach ratunkowych. Tam o kolejności przyjęcia decyduje triaż, czyli medyczna ocena stanu pacjenta. Priorytet mają osoby znajdujące się w stanie zagrożenia życia lub zdrowia. W takich przypadkach pierwszeństwo ustawowe nie ma znaczenia – decyduje wyłącznie stan kliniczny.
W przypadku hospitalizacji osoby uprawnione są przyjmowane w trybie pilnym lub w najbliższym możliwym terminie, z pominięciem listy oczekujących.
Kolejki do lekarzy rosną – system pierwszeństwa łagodzi skutki
Z roku na rok coraz trudniej dostać się do specjalisty w ramach NFZ. Średni czas oczekiwania wydłuża się, co powoduje frustrację i zniechęcenie pacjentów. Wprowadzenie listy osób z pierwszeństwem ma zatem na celu nie tylko ochronę tych, którzy najbardziej potrzebują opieki, ale też usprawnienie całego systemu.
Eksperci podkreślają, że choć przepisy te nie rozwiązują wszystkich problemów, to realnie ratują zdrowie i życie wielu osób. Dla kobiet w ciąży, weteranów czy dawców krwi szybki dostęp do lekarza może mieć decydujące znaczenie.
Jak uzyskać wizytę bez kolejki
Aby skorzystać z przywileju wizyty poza kolejnością, pacjent powinien zgłosić swoje uprawnienia już podczas rejestracji. Wymagane jest przedstawienie odpowiedniego dokumentu, np. legitymacji, zaświadczenia lub orzeczenia o niepełnosprawności.
Często zdarza się, że osoby uprawnione nie są świadome swoich praw i oczekują na wizytę w zwykłej kolejce. Brak informacji lub niepoinformowanie rejestracji o posiadanych uprawnieniach sprawia, że tracą one należny im przywilej.
Świadczenia zdrowotne poza kolejnością – co obejmują
Prawo do wizyty bez kolejki nie ogranicza się jedynie do konsultacji lekarskich. Dotyczy również badań diagnostycznych, zabiegów, rehabilitacji oraz hospitalizacji. Oznacza to, że pacjent uprawniony może szybciej uzyskać dostęp do rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej czy rehabilitacji pourazowej.
Każda placówka medyczna działająca w ramach NFZ ma obowiązek stosować się do tych zasad. Odmowa przyjęcia uprawnionej osoby poza kolejnością jest naruszeniem przepisów i może skutkować konsekwencjami administracyjnymi.
Komentarze (0)