Koniec abonamentu RTV? Rząd zapowiada spore zmiany

O ile ta transformacja wydaje się krokiem ku unowocześnieniu systemu finansowania mediów, to jednocześnie budzi liczne kontrowersje społeczne i obawy. Zmiany mogą oznaczać koniec ery unikania płacenia abonamentu.

Reforma systemu – koniec abonamentu RTV

Proponowane przez rząd rozwiązanie zakłada radykalne zmiany w sposobie pobierania opłat na rzecz mediów publicznych. Zamiast dotychczasowego modelu, w którym Poczta Polska była odpowiedzialna za rejestrację odbiorników i kontrolowanie płatności, nowa opłata audiowizualna ma być pobierana automatycznie przez urzędy skarbowe.

Nowy system opłat ma obejmować wszystkich Polaków osiągających dochody, co stanowi rewolucję w porównaniu do dotychczasowego modelu dobrowolnej rejestracji odbiorników RTV. Celem tego rozwiązania jest wyeliminowanie problemu masowego unikania płacenia abonamentu, który był problemem w Polsce od wielu lat. Wspomniany system ma gwarantować stabilne finansowanie telewizji publicznej oraz Polskiego Radia, które wcześniej musiały zmagać się z dużymi trudnościami związanymi z niską ściągalnością opłat.

Wprowadzenie zmiany wiąże się z całkowitą likwidacją dotychczasowego systemu abonamentowego, co skutkować ma także zakończeniem obowiązku rejestrowania odbiorników RTV oraz wizyt kontrolerów w domach obywateli. Oznacza to, że dotychczasowe obowiązki administracyjne i kontrolne, które wiązały się z abonamentem, mają zniknąć. Rząd podkreśla, że ten krok jest zgodny z zapisami Europejskiego Aktu o Wolności Mediów, który ma stanowić fundament nowej ustawy medialnej. Projekt ustawy jest na etapie prac przygotowawczych, a szczegóły tego rozwiązania będą stopniowo ujawniane.

Kto będzie zwolniony z opłaty?

Rząd przewiduje szereg wyjątków, dzięki którym niektóre grupy społeczne zostaną zwolnione z obowiązku płacenia nowej opłaty. Zgodnie z projektem ustawy, z opłaty audiowizualnej zwolnione będą osoby, które należą do grup szczególnie wrażliwych społecznie. Obejmuje to między innymi osoby bezrobotne, osoby o niskich dochodach, uczniów, młodzież do 26. roku życia, rencistów, osoby z niepełnosprawnościami oraz seniorów powyżej 75. roku życia. Warto podkreślić, że lista zwolnionych z opłaty ma na celu zminimalizowanie wpływu tego rozwiązania na osoby w trudnej sytuacji materialnej.

Alternatywne rozwiązania – likwidacja abonamentu RTV?

Choć główną propozycją rządu jest wprowadzenie powszechnej opłaty audiowizualnej, nie jest to jedyne rozwiązanie, które jest brane pod uwagę. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozważa także możliwość całkowitej likwidacji abonamentu RTV, zastępując go innym mechanizmem finansowania mediów publicznych. Warto zauważyć, że media publiczne od lat były dotowane dużymi kwotami z budżetu państwa. Oznacza to, że finansowanie mediów z budżetu może być rozwiązaniem równie skutecznym.

Prognozy społeczno-ekonomiczne – czy zmiany będą korzystne?

Przewidywania ekspertów w zakresie skutków społecznych i ekonomicznych wprowadzenia nowej opłaty audiowizualnej są podzielone. Z jednej strony nowy system ma zapewnić stabilne źródło finansowania mediów publicznych, co w dłuższym okresie może przyczynić się do poprawy jakości oferowanych przez te media treści.

Większe środki na produkcję programów, wspieranie polskiej kultury oraz rozwój dziennikarstwa wysokiej jakości mogą prowadzić do podniesienia poziomu merytorycznego mediów publicznych. Możliwość inwestowania w wartościowe produkcje, w tym edukacyjne i kulturalne, może z kolei przyczynić się do rozwoju polskiej sceny medialnej i wzmocnienia misji edukacyjnej mediów publicznych.

Z drugiej strony, wprowadzenie nowej opłaty wiązać się będzie z ryzykiem wzrostu niezadowolenia społecznego. Obowiązkowe pobieranie opłaty przez urzędników skarbowych może zostać uznane przez część obywateli za nadmierną ingerencję państwa w ich życie.