Mowa o nauczycielach, których obejmuje świadczenie kompensacyjne – forma wsparcia przeznaczona wyłącznie dla tej grupy zawodowej. Choć nie jest to typowa, pełnoprawna emerytura, to jednak zapewnia stabilność finansową osobom, które zdecydują się wcześniej odejść z zawodu.
Warto sprawdzić, kto, kiedy i na jakich zasadach może skorzystać z tej możliwości.
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Co to jest?
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne to specjalna forma zabezpieczenia społecznego dla pedagogów. W pewnym sensie można je porównać do emerytury pomostowej, jednak jest dedykowane wyłącznie osobom zatrudnionym w oświacie. Jego celem jest umożliwienie przejścia na wcześniejszą „emeryturę” tym nauczycielom, którzy nie osiągnęli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, a jednocześnie nie chcą lub nie mogą kontynuować pracy w szkole.
Należy jednak pamiętać, że świadczenie jest tzw. świadczeniem wygasającym. Oznacza to, że nie każdy nauczyciel w przyszłości będzie mógł z niego skorzystać – wraz z upływem lat i podnoszeniem progów wieku uprawniającego liczba uprawnionych będzie się zmniejszać.
Kto może skorzystać ze świadczenia?
Z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego mogą skorzystać osoby, które spełniają łącznie kilka warunków. Przede wszystkim muszą pracować w jednej z wymienionych instytucji:
szkołach podstawowych, średnich i specjalnych,
przedszkolach,
placówkach kształcenia ustawicznego,
młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i socjoterapii,
specjalnych ośrodkach wychowawczych,
poradniach psychologiczno-pedagogicznych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych.
Praca musi być wykonywana na podstawie Karty Nauczyciela, a nie na zasadach ogólnych wynikających z Kodeksu pracy. Osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych lub na podstawie innych przepisów nie kwalifikują się do otrzymania tego świadczenia.
Bardzo ważna sprawa: wiek nauczyciela
Wiek uprawniający do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie jest stały. Zgodnie z ustawą w kolejnych latach będzie on stopniowo podnoszony. W 2024 roku kobiety muszą mieć ukończone 55 lat, a mężczyźni 60 lat. W nadchodzących latach te progi będą wyglądać następująco:
2025–2026: kobiety – 56 lat, mężczyźni – 61 lat
2027: kobiety – 57 lat, mężczyźni – 62 lata
2029: kobiety – 58 lat, mężczyźni – 63 lata
2031: kobiety – 59 lat, mężczyźni – 64 lata
Oznacza to, że osoby planujące skorzystanie ze świadczenia w najbliższych latach muszą uważnie śledzić zmieniające się przepisy, aby nie przegapić momentu, w którym mogą złożyć wniosek.
Jakie są wymagane dokumenty?
Aby otrzymać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, konieczne jest zgromadzenie i złożenie w ZUS odpowiedniego zestawu dokumentów. Do wniosku należy dołączyć:
potwierdzenie okresów zatrudnienia na stanowisku nauczyciela,
dokumenty świadczące o innych okresach aktywności zawodowej (np. działalność pozarolnicza, służba wojskowa, zasiłki dla bezrobotnych, urlopy wychowawcze, studia wyższe),
dokumenty potwierdzające wynagrodzenie sprzed stycznia 1999 roku (np. legitymacje ubezpieczeniowe, zaświadczenia od pracodawców),
pełną informację o okresach składkowych i nieskładkowych, niezbędną do prawidłowego obliczenia świadczenia.
Dokumenty te powinny być kompletne i czytelne – wszelkie braki mogą znacząco wydłużyć proces rozpatrywania wniosku.
Na jaką kwotę mogą liczyć nauczyciele?
Wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest uzależniona od historii zatrudnienia i wysokości składek odprowadzanych do ZUS, ale nie może być niższa niż minimalna emerytura. Po waloryzacji marcowej w 2024 roku najniższe możliwe świadczenie wynosi 1878,91 zł brutto.
Średnia wysokość wypłat jest znacznie wyższa, w 2024 roku kształtowała się następująco:
Styczeń: 3557 zł
Czerwiec: 3986 zł
Październik: 4329 zł
Listopad: 4123 zł
Grudzień: 4054 zł
Dane te pokazują, że przeciętne świadczenie przekracza obecnie 4000 zł, co oznacza, że może zapewnić stosunkowo stabilne warunki życia dla nauczycieli decydujących się na odejście z zawodu przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego.
Świadczenie kompensacyjne. Są pewne ograniczenia
Jednym z najważniejszych aspektów świadczenia kompensacyjnego są ograniczenia dotyczące aktywności zawodowej po jego przyznaniu. Przepisy są w tej kwestii jednoznaczne.
- Podjęcie pracy nauczycielskiej po otrzymaniu świadczenia spowoduje wstrzymanie wypłat, niezależnie od wymiaru zatrudnienia i wysokości uzyskiwanych zarobków - informuje ZUS.
Nauczyciele, którzy otrzymali kompensówkę, nie mogą wrócić do pracy w szkole, przedszkolu czy poradni – nawet na część etatu czy w formie zastępstw.
Jeśli jednak zdecydują się na inne formy zatrudnienia (np. w sektorze prywatnym, administracji czy na umowę zlecenie poza oświatą), wówczas ZUS może zastosować zasady ograniczenia świadczenia analogiczne do tych, które obowiązują emerytów i rencistów. Przy przekroczeniu określonego progu zarobków świadczenie może zostać zmniejszone lub zawieszone.
Świadczenie kompensacyjne to ważna forma wsparcia dla osób, które czują się wypalone zawodowo, mają problemy zdrowotne lub po prostu chcą wcześniej przejść na odpoczynek. Ale pamiętajmy, że nie jest to rozwiązanie dla każdego – wymaga spełnienia rygorystycznych warunków, zgromadzenia wielu dokumentów oraz rezygnacji z dalszej pracy w zawodzie.
Choć przeciętna kwota wypłacanego świadczenia jest obecnie stosunkowo wysoka i przekracza 4000 zł miesięcznie, to nie każdy nauczyciel może na nią liczyć. Wysokość kompensówki zależy bowiem od wielu czynników, takich jak staż pracy czy wysokość składek.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.