Kawę najprawdopodobniej odkrył lud Oromo, który zamieszkiwał etiopski region Kaffa. W XIII lub XIV kupcy arabscy przywieźli ziarna kawowca do Jemenu, gdzie przypuszczalnie opracowano znaną do dziś metodę preparowania nasion przez prażenie i gotowanie z nich napoju. Kawę rozpowszechnili w całej Arabii Beduini, a do Polski ostatecznie dotarła pod koniec XVII wieku, od Turków panujących nad Mołdawią.
Początki kawy w Polsce
Kawa była początkowo uznawana w Polsce za napój niesmaczny i szkodliwy. Nie przepadali za nią m.in. Wacław Potocki i Jan Andrzej Morsztyn, za to miłośnikami okazali się Jan III Sobieski oraz Bohdan Chmielnicki. Większą popularność kawa zyskała na przełomie XVII i XVIII wieku, kiedy to w Gdańsku zaczęły powstawać kawiarnie zwane kafenhausami. Z czasem rozpowszechniła się także w innych miastach, a na początku XVIII wieku uznana została za środek na dolegliwości pokarmowe. Początkowo kawę pili nieliczni, jednak stopniowo stawała się coraz łatwiej dostępna - nawet dla chłopstwa i rzemieślników. Pierwszy polski podręcznik dla kawiarzy pojawił się w 1795 roku i przedstawiał jej właściwości oraz wpływ na zdrowie. W tym czasie najpopularniejsza była sprowadzana z Turcji de mocca, a także najlepsze kawy ziarniste z Martyniki, Lewantu czy Indii Holenderskich.
Sposoby picia kawy w Polsce
W Polsce początkowo dominował wschodni wzór picia kawy, czyli bez żadnych dodatków. Z czasem zaczęto jednak dodawać do naparu cukier, mleko, słodką śmietankę czy sól. Pod koniec XVIII wieku spopularyzowała się mocna kawa, spożywana z wyborową tłustą śmietanką. Czarną pijano jedynie w czasie postów, a także przy różnych okazjach żałobnych. W miastach coraz większą popularność zyskiwały kafenhausy, a najbardziej znany z nich to odwiedzany przez członków Kuźnicy Kołłątajowskiej kafenhaus Ouniowej. Z czasem życie kawiarniane nabrało dużego tempa, przez co już w 1844 roku w Warszawie działało 180 tego typu lokali. Wśród zamożnego ziemiaństwa wykształcił się obyczaj zatrudniania wykwalifikowanej służby, tzw. kawiarki do parzenia kawy. W XIX napój ten najczęściej podawano rankiem do łóżka, a także dla smaku podczas podwieczorku.
Kawa w Polsce współcześnie
XX wieku w Polsce wystąpiły znaczne niedobory kawy, co trwało w czasie II wojny światowej i w okresie wczesnego PRL. Problem społeczny do pewnego stopnia ograniczył się w 1964 roku, kiedy to udało się przekroczyć wysokość importu przedwojennego. W latach 60. kawa stała się pożądanym elementem życia biurowego, a nawet traktowana była jako łapówka. Importowane ziarna starano się zastąpić zbożową kawą rodzimej produkcji, jednak bezskutecznie. Na świecie tymczasem popularność zyskiwała kawa speciality, o czym w Polsce nikt nie miał pojęcia. Dopiero wprowadzenie wolnorynkowej gospodarki zniwelowało problem niedoborów kawy, która stała się ogólnodostępna. Jedynym spadkiem po PRL pozostał zwyczaj podawania tego napoju w szklankach, a nie filiżankach. Obecnie Polacy mają dostęp do wielu odmian i gatunków, dzięki czemu mogą sięgać nawet po najlepsze jakościowo kawy speciality.
