Para wodna – stary sposób, który nadal działa
Do najprostszych a jednocześnie najskuteczniejszych metod sterylizacji należy ta wykonywana za pomocą pary wodnej. Sterylizowane w ten sposób narzędzia muszą być wystawiane na bezpośredni kontakt z parą o odpowiedniej temperaturze i ciśnieniu, przez określony czas. Para wodna jest nietoksyczna i posługiwanie się nią nie wymaga dodatkowego pomieszczenia ani stosowania zaawansowanych procedur bezpieczeństwa. Taką sterylizację można przeprowadzić za pomocą własnego autoklawu albo transportując zanieczyszczone narzędzia do podmiotu, z którym mamy podpisaną umowę. W procesie wykorzystuje się papierowe torebki oraz paski, pokazujące stan sterylizowanych narzędzi (wszystko do kupienia na https://eplaster.pl/pl/c/Sterylizacja-Autoklaw/88).
Gorące powietrze – metoda odchodząca do lamusa
Bardzo podobna do sterylizacji parą wodną jest sterylizacja gorącym powietrzem. W tym przypadku wymagana jest wyższa temperatura a niejednokrotnie również zdecydowanie dłuższy czas ekspozycji. Większość podmiotów rezygnuje już z tej metody sterylizacji z uwagi na jej mniejszą skuteczność w porównaniu z innymi sposobami, wynikającą m.in. z różnej wrażliwości materiałów na temperaturę.
Sterylizacja gazowa – wymagająca ostrożności
Kolejną metodą sterylizacji stosowaną coraz rzadziej jest ta z wykorzystaniem gazów. Najczęściej są to tlenek azotu oraz formaldehyd. Jej zaletą jest niższa temperatura procesu. Za wadę można uznać skomplikowany proces przygotowania narzędzi – trzeba brać pod uwagę bardzo wiele zmiennych, takich jak ich chłonność i porowatość. Dodatkowo używane gazy są toksyczne, a zatem wymagają szczególnej ostrożności.
Środki chemiczne – do wrażliwych narzędzi
Jeśli sterylizowane narzędzia są wrażliwe na wysoką temperaturę, można zdecydować się na sterylizację chemiczną. Stosuje się wówczas płynne środki chemiczne, dostosowane do konkretnego materiału – najczęściej jest to kwas nadoctowy oraz aldehyd glutarowy. W trakcie całego procesu należy monitorować kluczowe parametry, takie jak czas, ciśnienie i temperatura.
Plazma – nowość w sterylizacji
Zdecydowanie nowocześniejszą i wygodniejszą metodą sterylizacji narzędzi wrażliwych na temperaturę jest sterylizacja plazmowa. Polega ona na wykorzystaniu właściwości plazmy, czyli zjonizowanej materii przypominającej gaz, wytwarzanej dzięki elektrodom sterylizatora. Ze środków chemicznych wykorzystywana jest tylko woda utleniona a procedura przebiega w niskiej temperaturze, bezpiecznej nawet dla delikatnego sprzętu.
Radiacja – zaawansowana i skuteczna
Skuteczność sterylizacji radiacyjnej zależy od zastosowania konkretnego promieniowania, a także od materiału. Przykładowo promieniowanie UV jest przydatne do sterylizacji pomieszczeń i powietrza a promieniowanie gamma wykorzystuje się często do sterylizacji opakowań farmaceutycznych. Zaletą tej metody jest wysoka skuteczność i szybkość, wadą – konieczność posiadania zaawansowanych urządzeń.
Bez sterylizacji – narzędzia jednorazowe
Część podmiotów medycznych czy salonów kosmetycznych decyduje się na jeszcze inne rozwiązanie – stosowanie narzędzi jednorazowych. Wybór odpowiedniej metody sterylizacji przestaje wówczas mieć znaczenie, choć oczywiście nadal należy dbać o dezynfekcję powierzchni i skóry.
Medycyna towarzyszy ludzkości właściwie od zarania dziejów. 500 lat p.n.e. umiano już usuwać kamienie z dróg moczowych. Pierwsze skuteczne cesarskie cięcie wykonano w 1500 r. W 1796 r. rozpoczęto szczepienia na zabójcze dotąd choroby. Tym bardziej zaskakuje, że dopiero końcem XIX w. zaczęto dbać o higienę w szpitalach – wcześniej lekarze nie dostrzegali zależności pomiędzy mikroorganizmami a chorobami. Obecnie, mając świadomość ryzyka związanego z używaniem niedokładnie wyjałowionego sprzętu, jesteśmy zobowiązani do ścisłego przestrzegania procedury sterylizacji.