W ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych padła najwyższa w historii frekwencja – 74,38 proc. Czy ta mobilizacja Polaków przełoży się na wybory samorządowe, które odbędą się zaledwie po sześciu miesiącach od parlamentarnych?
W wyborach samorządowych w 2018 roku frekwencja wyniosła 48,83 procent. Tym razem spodziewam się wyższej, ale raczej nie takiej, jak w ostatnich wyborach parlamentarnych. Nie sądzę, by przekroczyła 70 procent. Październikowy sukces frekwencyjny należał przede wszystkim do kobiet i młodych ludzi. Teraz też będzie zależał od ich zachowania – od tego, czy zadecydują się na udział w głosowaniu. Aborcja cały czas jest gorącym tematem. Aktualne spory polityczne i próby odejścia od zapowiadanej legalizacji aborcji mogą znów zdenerwować i zmobilizować kobiety do pójścia do urn. Podobnie może być z rolnikami, którzy protestują i czekają na konkretne rozwiązania rządu. Decyzje w tych sprawach nie zależą od władz samorządowych, ale to może mobilizować wyborców.
Zatem polityka ogólnokrajowa i silna partyjna polaryzacja społeczeństwa przełożą się także na wybory samorządowe?
W większych miastach i wyborach do sejmików województw tak. W mniejszych miastach i gminach niekoniecznie. Tam ludzie są zmęczeni ogólnopolską walką i nie chcą już słuchać o kolejnych kłótniach czy aferach na szczycie. Dla nich ważne są sprawy lokalne, najbliższe otoczenie. W lutym CBOS zapytał Polaków, jaki powinien być idealny kandydat na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Z sondażu wynika, że powinien być przede wszystkim uczciwy, nieprzekupny, znać i rozumieć problemy zwykłych ludzi. Zaskoczyło mnie to, że dla ponad 50 procent nieistotna była przynależność partyjna kandydata. Za to istotne było długoletnie zamieszkiwanie danego miasta lub gminy. Mieszkańcy mają mniejsze zaufanie do kandydatów spoza danej jednostki. Wolą głosować na swoich.
To zachęca mieszkańców mniejszych miast i gmin do pójścia do urn?
Tak, personalizacja wyborów napędza frekwencję. Im mniejsza jednostka samorządu, tym ludzie lepiej znają kandydatów, kojarzą ich z życia codziennego i chętniej oddają na nich głos. Pomagają też jednomandatowe okręgi wyborcze (obowiązujące w wyborach do rad gmin do 20 tys. mieszkańców – przyp. red.), w których mandat zdobywa tylko jedna osoba uzyskująca najwięcej głosów. Do niedawna utrudnieniem we wsiach były duże odległości do lokali wyborczych. Przed wyborami parlamentarnymi zmieniono jednak przepisy i po pierwsze, zmniejszono okręgi wyborcze, więc do lokali jest bliżej, a po drugie, wprowadzono obowiązek zapewnienia bezpłatnego gminnego przewozu do urn, jeśli w dniu wyborów nie funkcjonuje publiczny transport albo przystanek jest oddalony o więcej niż 1,5 km od miejsca głosowania. Generalnie mieszkańcy wsi i małych miast głosują dużo chętniej niż ci z dużych jednostek.
A jak zachowają się młodzi ludzie, którzy tak chętnie głosowali w wyborach parlamentarnych?
Mam wrażenie, że ich może zmobilizować Marszałek Sejmu Szymon Hołownia. Obserwuję u młodych ludzi olbrzymie zainteresowanie transmisjami z obrad Sejmu, co później skutkuje dyskusjami i wymianami opinii. Największą popularnością cieszy się właśnie marszałek. Być może na fali jego popularności część młodych pójdzie do urn. Nie sądzę jednak, by był to tak duży odsetek jak jesienią. Spore grono 20-latków nie orientuje się w lokalnej polityce na tyle, by znać kandydatów i wiedzieć, na kogo zagłosować.
Dla młodych problemem może być też konieczność głosowania w miejscu zameldowania. W wyborach samorządowych nie można pobrać zaświadczenia o prawie do głosowania i po prostu pójść do obojętnie którego lokalu wyborczego.
Tak, ten problem dotyczy również osób, które studiują poza rodzinnymi miejscowościami, w których są zameldowane. Na pewno jakaś część studentów nie pojedzie do domu na wybory. Można się też spodziewać, że najbardziej zdyscyplinowani będą młodzi wyborcy Konfederacji, bo będą chcieli poprawić wynik z wyborów parlamentarnych, poza tym cechuje ich dość silna ideologizacja.
Konfederacja poprawi wynik z października? Sondaże dają jej na razie 8-11 punktów procentowych.
Nie będzie żadną dominującą siłą, ale języczkiem u wagi. W niektórych sejmikach województw może dojść do sytuacji, w której przedstawiciele Konfederacji będą potrzebni do stworzenia większościowej koalicji.
Jakie tematy zdominują kampanię wyborczą? Jakie mogą wpłynąć na wzrost frekwencji?
Dominować będą finanse samorządów, które często są w nienajlepszej kondycji przez pandemię COVID-19, skutki wojny w Ukrainie, inflację, zerowy podatek PIT dla młodych do 26. roku życia. Poza tym w kampanii ważne będą lokalne tematy, istotne dla mieszkańców w tym momencie.
Na przykład jakie?
O frekwencji wyborczej mogą zdecydować nierozwiązane problemy i decyzje budzące opór społeczny. W Lublinie takim gorącym tematem była zgoda Rady Miasta na zmianę studium zagospodarowania przestrzennego Górek Czechowskich, na mocy której część naturalnego terenu miała zostać zabudowana przez dewelopera. To właśnie stosunki władz z deweloperami, betonoza, wycinanie drzew i zabudowa terenów zielonych, smog mogą być istotne w kampanii i decydować o wyborach Polaków.
Rozmawiała Paulina Jęczmionka-Majchrzak
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.